همه چیز درمورد فلور میکروبی بدن انسان
فلور نرمال : Normal flora
همه چیز درمورد فلور میکروبی بدن انسان
تعریف :
به جمعیتی از میکروارگانیسمها گویند که بطور طبیعی روی پوست و مخاط افراد و البته در بعضی از دستگاه های بدن زندگی میکنند.فلور نرمال را به دو دسته تقسیم میکنند:
1-فلور مستقر یا ساکن:
شامل انواع تقریبا ثابتی از میکروارگانیسمها در محل خاص خود میباشند که در صورت آسیب دیدن قادر به بازسازی خود میباشند.
2-فلور موقت یا گذرا:
شامل میکروارگانیسمهای غیربیماریزا و یا آنهایی که بالقوه بیماریزا هستند میشود که به مدت زمان کوتاهی در پوست یا مخاط جایگزین میشود. منشاء اینها از محیط بوده و در صورت آسیب دیدگی قادر به بازسازی کامل خود نمی باشند.نکته مهم اینجاست که فلور موقت در صورت وجود فلور ساکن نمی تواند بیماریزا باشد اما در حالت وجود زیادتر و رشد بیش از حد فلور ساکن بیماری ایجاد میگردد.
وجود فلور نرمال مانع رشد باکتریهای پاتوژن یا بیماریزا در بدن میگردد و منجر به پدیده ای بنام تداخل باکتريايی میشود.این باکتریها بعنوان مثال در بدن ویتامین
K می سازند با وجود این اعمال مفید در بدن میتوانند در بیمارانی که ضعف سیستم ایمنی دارند حالت تهاجمی پیدا کرده و از محل اصلی و محدوده خود گسترش بیشتری پیدا کنند.
فلور باکتریایی بر اساس محل استقرارشان دارای باکتریهای متفاوتی هستند که در جدولی در انتها به آنها اشاره شده است.
فلور نرمال پوست:
ارگانیسم اصلی آن استافیلوکوک اپیدرمیدیس می باشد که غیر بیماریزاست مگر اینکه به محل های خاصی مانند دریچه های مصنوعی قلب برسد.این باکتری از نوع استافیلوکوک اورئوس بیشتر در پوست یافت می شود و اکثرا در سطح پوست در لایه شاخی قرار دارند.بعضی هم در فولیکول های مو بسر می برند که بعنوان منبعی برای جایگزین شدن مجدد در سطح پوست پس از شستشو عمل میکنند. ارگانیسمهای بی هوازی مانند پروپیونی باکتریوم آکنه در لایه های عمقی تر فولیکول ها در سطح درمیس پوست قرار دارند.
فلور نرمال دستگاه تنفسی:
طیف وسیعی از ارگانیسمها در دستگاه تنفسی مضر می باشد و در دهان بینی و حلق ایجاد کلونی مینمایند.معمولا قسمتهای تحتانی دستگاه تنفس و کیسه های هوایی باکتری ندارد. مخاط بینی با گونه های مختلفی از استافیلوکوک و استرپتوکوک پوشیده شده است و ممکن است مهمترین آنها استافیلوکوک اورئوس یا همان استافیلوکوک طلایی باشد که گاهی منجر به ایجاد بیماری در بچه های تازه متولد شده می شود که اکثرا منشا آن پوست و مخاط بینی میباشد.حلق دارای فلوری مخلوط از باکتریهای استرپتوکوک ویریدنس گونه های نایسره و استافیلوکوک اپیدرمیس می باشد.این باکتریها از رشد باکتریهای بیماریزایی مانند استرپتوکوک پیوژن (عامل گلو درد چرکین) استافیلوکوک طلایی و نیسریا مننژیتیس(عامل مننژیت باکتریایی) جلوگیری می کند.در دهان بیش از نیمی از فلور شامل استرپتوکوک ویریدنس می باشد.امروزه توجه ویژه ای به باکتری خاصی به نام استرپتوکوک موتان می شود که این باکتری در حجم زیادی در پلاک های دندانی یافت می شود و عامل فساد دندان شناخته می شود.
فلور نرمال دستگاه گوارش:
در یک فرد طبیعی تعداد باکتریهای بسیار کمی وجود دارد که آنهم بدلیل اسیدی بودن محیط معده می باشد.در روده باریک نیز باکتریاهی کمی وجود دارد مثل بعضی استرپتوکوک ها لاکتوباسیل ها و مخمرها(مخصوصا کاندیدا البیکانس) که تعداد بیشتر این ارگانیسمها را میتوان در ناحیه انتهایی ایلئوم یافت. در حالی که کولون(روده بزرگ) محل اصلی باکتری ها در بدن می باشد بطوری که 20% مدفوع انسان حاوی باکتری ها میباشد ( پس باید خیلی بهداشت فردی را رعایت کنیم).تعداد زیادی از فلور طبیعی باکتری های کولون اهمیت خاصی در بعضی بیماریهای خارج دستگاه گوارشی دارند.بعنوان مثال
E.coli یا همان اشریشیا کلی مهمترین عامل عفونت های ادراری است و باکتروئید فراژیلیس عامل مهمی در عفونت های وابسته به پاره شدن روده ها در زمان تروما trauma (ضربه و یا آسیب ناشی از ضربه) پریتونیت peritonitis (التهاب صفاق) و آپاندیسیت appendicitis (التهاب آپاندیس) میباشد.ارگانیسمهای دیگر روده ای از جمله انتروکوک فکالیس است که می تواند عفونت ادراری و اندوکاردیت endocarditis (التهاب پرده داخلی قلب) ایجاد کند.باکتری دیگر سودوموناس آئروژینوزا است که در 15% مدفوع های طبیعی یافت می شود و می تواند عفونت های متعددی را در افراد بستری در بیمارستان ها ایجاد کند.
فلور نرمال دستگاه تناسلی-ادراری:
واژن در خانم های بالغ بطور طبیعی حاوی باکتری به نام لاکتوباسیلوس است و با تولید اسید محیط واژن را اسیدی نگه می دارند و از رشد باکتری های عفونت زا جلوگیری می کنند.در دوران قبل از بلوغ و یائسگی به علت کمبود هورمون استروژن مقدار لاکتو باسیلوس در واژن بسیار کم است. یکسری از باکتری هایی که در واژن کلونیزه می شوند و تجمع میابند بدلایل مجاورتی منشاء گوارشی و مدفوعی دارند مانند
E.coli و انترو کوک ها. در 15 تا 20% خانم هایی که در دوران بلوغ هستند استرپتوکوک گروه B در واژن یافت می شود که از عوامل مهم سپسیس sepsic (مسمومیت عفونی در اثر جذب باکتری ها) و مننژیت در نوزادانی که بطور طبیعی متولد شده اند می باشد. ادرار در مثانه استریل است اما به محض گذشتن از پیشابراه به باکتری هایی از گونه های استافیلوکوک اپیدرمیس دیفتروئید کولی فرم ها coliformes و استرپتوکوک های غیر همولیتیک آلوده می شود. ناحیه اطراف پیشابراه در خانم ها و مردانی که ختنه نشده اند حاوی ترشحاتی است که نوعی باکتری مقاوم به اسید به نام مایکوباکتریوم سمگماتیس می باشد.
فلور میکروبی بدن:
باکتری ها و میکروارگانیسم های فلور پوست:دیفتروئیدهای هوازی وبی هوازی،استافهای هوازی وغیر هوازی همولیتیک مخصوصاّ اپیدرمیدیس و استاف های طلایی و پپتو استرپتوکوکها ،باسیلهای کلی فرم گرم منفی و اسینتوباکترها جزء مهمترین ارگانیسم های موجود در فلور طبیعی پوست هستند. همچنین قارچ ها ومخمرها اغلب درچین های پوستی و مایکوباکتریوم های اسید فست در مناطق (غیر بیماریزا)غنی از ترشحات چربی گوش خارجی و نواحی تناسلی می توان یافت.
فلور طبیعی دهان:کورینه باکتریوم ها،استافهای طلایی واپیدرمیدیس و استرپتوکوک ها شایعترین فلور دهان می باشند. پس از تولد طی 4_12 ساعت اول زندگی اولین باکتری تثبیت شده استرپتوکوک ویریدانس می باشد. دراوایل عمر استافهای هوازی و دیپلوکوک های گرم منفی ، نیسریاها ،مورکسلا کاتارالیس،دیفتروئیدها و گاهی لاکتوباسیل ها اضافه می شوند وقتی که دندان جوانه زد استرپتوکوک های بی هوازی ، گونه های پروتلا بویژه پروتلا فیلوژنیکا و فوزو باکتریوم ها ، گونه های روتیا و کاپنو سیتو فاژا در کنار بعضی ویبریوهای بی هوازی و لاکتو باسیل ها اضافه می شوند گونه های اکتینومیسس نیز در لوزه ها و لثه های افراد بالغ وجود دارد.
ارگانیسم های غالب در حلق استرپتوکوک های آلفا همولیتیک وغیر همولیتیک و نیسریاها هستند.در عفونت های دهان معمولاّ بی هوازیها نقش دارند،در عفونتهای دور دندان و آبسه ها ممکن است پروتلا ملانینوژنیکا ،فوزوباکتریوم هاو پپتو استرپتوکوک وجود داشته است. عامل اصلی پلاکهای دندانی که از جنس گلوکان است استرپتوکوک ویریدانس واسترپتوکوک ها ی دیگر هستند.عامل اصلی عفونتهای لثه و ساختمانهای نرم دهان معمولاّ استرپتوکوک های تولید کننده لوان هستندو عامل تجزیه کننده عاج میکروارگانیسم های پروتئولیتیک مثل اکتینو مایسس ها هستند.
عامل اصلی عفونتهای اندوکاردی در بیماران نقص سیستم گرانولوسیتی گونه های کاینو سیتو فاژا(گرم منفی ،داسی شکل،بی هوازی)و گونه های روتیا دنتو کاریوزا(پلی مرف ، هوازی، گرم مثبت)هستند.
فلور طبیعی روده نوزادان تحت مراقبت شدید پزشکی شامل،سیتروباکتر،کلبسیلاوانترو باکتر ها هستند.
باکتروئیدها شایعترین فلور میکروبی مستقر در روده بزرگ هستند،درکولون طبیعی 96_99% باکتری ها،بیهوازی به خصوص باکتروئید فراژیلیس،فوزوباکتریوم ها،لاکتوباسیلهای بی هوازی مثل بیفیدو باکتریوم ها،کلستریدوم هامخصوصاّ پرفریژنز ،کوکسی های گرم مثبت بی هوازی، پپتو استرپتوکوک ها وجود دارد ،فلورهای بی هوازی کولون نقش اصلی را در ایجاد آبسه های ناشی از سوراخ شدن روده بعهده دارند.در آبسه های لگنی زنان دو گونه پروتلا بیویا و دیزینس نقش دارند که مانند باکتروئید فراژیلیس به پنی سیلین مقاوم اند ،فلور طبیعی 25% زنان در در سنین باروری استرپتوکوک B است.
فلور ملتحمه شامل دیفتروئیدها (کورینه باکتریوم گزروزیس)،استاف اپیدرمیدیس،استرپتوکوک های غیر همو لیتیک،نیسریاسه ها و گونه های گرم منفی از باسیل های همو فیلوس مثل مورکسلا است.
و اين هم جدولی که گفتم در انتها میارم
جدول زیر، فلور طبیعی انواع دستگاههای مختلف بدن فرد سالم را نمایش می دهد. در این جدول تنها به باکتریهای مهم و شاخص توجه شده و سایر میکروارگانیسمهای هم چون قارچها و مخمرها نادیده گرفته شده است.
باکتریها | پوست | چشم | بینی | حلق | دهان | میزراه | واژن |
استرپتوکوکوس اپیدرمیدیس | ++ | + | ++ | ++ | ++ | ++ | ++ |
استافیلوکوکوس اورئوس | + | +/- | + | + | + | +/- | + |
استرپتوکوکوس میتیس |
|
|
| + | ++ | + | + |
استرپتوکوکوس سالیواریوس |
|
|
| ++ | ++ |
|
|
استرپتوکوکوس موتانس |
|
|
| + | ++ |
|
|
انتروکوکوس فکالیس |
|
|
| +/- | + | + | + |
استرپتوکوکوس نومونیه |
| +/- | +/- | + | + |
| +/- |
استرپتوکوکوس پیوژنز | +/- | +/- |
| + | + |
| +/- |
گونههای نایسریا |
| + | + | ++ | + | + | + |
نایسریا مننژیتیدیس |
|
| + | ++ | + |
| + |
انتروباکتریاسه (اشریشیاکلی) |
| +/- | +/- | +/- | + | + | + |
گونههای پروتئوس |
| +/- | + | + | + | + | + |
سودوموناس آئروجینوزا |
|
|
| +/- | +/- | +/- |
|
هموفیلوس آنفلوآنزا |
| +/- | + | + | + |
|
|
گونههای باکتروئیدها |
|
|
|
|
| + | +/- |
بیفیدوباکتریوم بیفیدیوم |
|
|
|
|
|
|
|
گونههای لاکتوباسیلوسها |
|
|
| + | ++ |
| ++ |
گونههای کلستریدیومها |
|
|
|
| +/- |
|
|
مایکوباکتریومها | + |
| +/- | +/- |
| + |
|
میکروبیولوژی مسجدسلیمان microbiology1.blogfa.com
:
محل | ارگانيسم |
پوست | پروپیوباکتریوم آکنه-استافیلوکوک اپی درمیس-دیفتروئید-کلونی های گذرای استافیلوکوک طلایی |
حفره دهانی | استرپتوکوک ویریدنس-گونه های برانهاملا-پرووتلا-گونه های اکتینومایسس-دیگر گونه های بیهوازی |
بينی-حلقی | ارگانیسم های دهانی و کلونی های گذرای استرپتوکوک پنومونیه گونه های هموفیلوس و نیسریا مننژیتیس |
معده | به سرعت استریل می شود |
روده باريک | به صورت پراکنده |
کولون | گونه های باکتروئید- کلستریدیوم و فوزوباکتریوم ها و پروتئوس ها -اشریشیا کولی- سودوموناس آئروژینوزا- انتروکوک ها |
واژن | در دوران فعالیت جنسی و پس از بلوغ گونه های لاکتو باسیلوس- مخمر ها و گونه ای از استرپوکوک ها- و در دوران قبل از بلوغ و یائسگی همانند فلور نرمال پوست و کولون |
پلاک های دندانی | استرپتوکوک موتان و دیگر انواع استرپتوکوک |